Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası: İlkeleri ve Amaçları

Bugün sorulan sorumuz:
Atatürk dönemi Türk dış politikasının temel ilke ve amaçları nelerdir?

Atatürk dönemi Türk dış politikasının temel ilke ve amaçlarını, ‘Yurtta Sulh, Cihanda Sulh’ ilkesi etrafında şekillenen vizyonunu keşfedin.

Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası: Bağımsızlık, Barış ve Modernleşme

Atatürk dönemi Türk dış politikası, I. Dünya Savaşı’nın küllerinden yeni doğmuş bir ulusun hayatta kalma mücadelesini, bağımsızlık özlemini ve modern bir ulus inşa etme idealini yansıtır. Bu dönem, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşünün ardından uluslararası sistemde köklü değişimlerin yaşandığı ve yeni bir dünya düzeninin kurulduğu bir döneme denk gelir. Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliğindeki Türkiye, bu çalkantılı dönemde, içeride ve dışarıda verdiği mücadelelerle hem kendi geleceğini inşa etmiş hem de bölgesel ve küresel politikada kendine yeni bir yer edinmiştir.

Temel İlkeler:

Atatürk dönemi Türk dış politikasının temelini, “Yurtta Sulh, Cihanda Sulh” ilkesi oluşturur. Bu ilke, Türkiye’nin içeride barışı ve istikrarı sağlamayı hedeflerken, dışarıda da barışçıl bir dış politika izleyeceğini ve uluslararası işbirliğine önem vereceğini ifade eder. Bu temel ilkenin yanı sıra, Atatürk dönemi Türk dış politikasını şekillendiren diğer önemli ilkeler şunlardır:

* Tam Bağımsızlık: Atatürk, ulusal egemenliğe dayalı, tam bağımsız bir Türkiye yaratmayı hedeflemiştir. Bu hedef doğrultusunda, kapitülasyonların kaldırılması, boğazlar üzerinde Türk egemenliğinin sağlanması ve uluslararası arenada Türkiye’nin haklarının korunması öncelikli konular arasında yer almıştır. * Gerçekçilik: Atatürk, Türkiye’nin içinde bulunduğu jeopolitik konumu ve uluslararası güç dengelerini gerçekçi bir şekilde değerlendirmiştir. Bu gerçekçi bakış açısı, Türkiye’nin çıkarlarını korumak için pragmatik bir dış politika izlemesini sağlamıştır. * Barışçılık: Atatürk, Türkiye’nin barış içinde kalkınması gerektiğine inanmıştır. Bu nedenle, saldırgan bir dış politika izlemek yerine, uluslararası anlaşmazlıkların barışçıl yollarla çözülmesini savunmuş ve Türkiye’yi savaşın yıkıcı sonuçlarından uzak tutmaya çalışmıştır. * Modernleşme: Atatürk, Türkiye’nin Batı medeniyeti seviyesine ulaşması için çağdaşlaşma ve modernleşme hareketini başlatmıştır. Dış politikada da bu anlayışla hareket eden Atatürk, Türkiye’nin Batı demokrasileriyle yakınlaşmasını ve Batı kurum ve değerlerini örnek almasını hedeflemiştir.

Temel Amaçlar:

Atatürk dönemi Türk dış politikasının temel amaçları, yukarıda bahsedilen ilkeler doğrultusunda şekillenmiştir. Bu amaçlar arasında:

* Ulusal Bağımsızlığı Korumak ve Güçlendirmek: Atatürk, Lozan Antlaşması’yla elde edilen ulusal bağımsızlığı korumayı ve güçlendirmeyi dış politikasının temel hedefi olarak belirlemiştir. Bu amaç doğrultusunda, Türkiye’nin savunma kapasitesini artırmaya yönelik çalışmalar yapılmış, ordu modernleştirilmiş ve uluslararası alanda Türkiye’nin çıkarlarını koruyacak stratejik ittifaklar kurulması hedeflenmiştir. * Ulusal Sınırları Çizmek: Atatürk, Misak-ı Milli sınırları içerisinde Türk ulus devletini inşa etmeyi hedeflemiştir. Bu amaç doğrultusunda, Kurtuluş Savaşı sonrasında imzalanan antlaşmalarla ulusal sınırlar çizilmiş ve Türkiye’nin toprak bütünlüğü güvence altına alınmıştır. * Barışçıl Bir Dış Ortam Sağlamak: Atatürk, Türkiye’nin gelişmesi ve kalkınması için barışçıl bir dış ortama ihtiyaç duyduğunun farkındaydı. Bu nedenle, komşu ülkelerle iyi ilişkiler kurmayı ve bölgesel barışa katkı sağlamayı hedeflemiştir. Balkan Antantı ve Sadabat Paktı gibi bölgesel işbirliği anlaşmaları bu amaca hizmet etmiştir. * Batı Dünyası ile İlişkileri Geliştirmek: Atatürk, Türkiye’nin çağdaşlaşması ve modernleşmesi için Batı dünyasıyla ilişkileri geliştirmenin önemli olduğuna inanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, Türkiye, Avrupa’daki siyasi, ekonomik ve kültürel gelişmeleri yakından takip etmiş, Batılı ülkelerle diplomatik ilişkilerini geliştirmiş ve Batı’dan teknik ve ekonomik destek almaya çalışmıştır.

Sonuç:

Atatürk dönemi Türk dış politikası, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin hayatta kalma mücadelesini, bağımsızlık özlemini ve modernleşme idealini yansıtan çok yönlü ve dinamik bir yapıya sahipti. Atatürk’ün belirlediği temel ilkeler ve amaçlar, sonraki dönemlerde de Türk dış politikasına yön vermeye devam etmiştir. Türkiye, Atatürk’ün önderliğinde attığı adımlarla uluslararası arenada saygın bir yer edinmiş ve bölgesel bir güç olma yolunda ilerlemiştir.